Nacionalnim istorijskim memorijalnim parkom u Opustaseru

Po Anonimusu, anonimnom mađarskom istoričaru iz 12. veka, kada su Mađari stigli u Evropu, u Karpatski basen, njihov vođa, Arpad, okupio je poglavare svih plemena na mestu gde se danas nalazi naselje Opustaser. Legenda kaže da je na tom skupu osnovana Kneževina Mađarska i da su tada usvojili prve zakone. Sa malo preterivanja mogli bismo reći da je ovde održana prva mađarska „skupština“. Naselje se permanentno razvijalo počev od 10. veka, ali je u 16. veku opustelo usled napada Otomanskog carstva. Mesto osnivanja Kneževine Mađarske palo je u zaborav sve do 1890-tih godina. U znak praznovanja hiljadugodišnjice stvaranja i postojanja mađarske države, 1896. u Opustaseru je postavljen spomenik Arpadu, kojim su odali poštu prvoj „skupštini“. Ako želimo da doživimo ove istorijske trenutke od pre 1100 godina, treba samo da uđemo u najznačajniju zgradu Memorijalnog parka, u Rotundu. Naime, ovde se čuva najinteresantnija slika Mađarske. Slika sa naslovom Dolazak Mađara, dužine 120 metara, visine 15 metara, do danas je najveće mađarsko likovno delo. Arpad Festi i njegova ekipa završili su monumentalno delo 1894. godine, a zanimljivo je da kružna slika ostavlja utisak kao da trodimenzionalno doživljavamo scenu dolaska Mađara u novu otadžbinu: trenutak kada pod vođstvom Arpada mađarska plemena prelaze granicu Karpatskog basena u klancu Verecke. Trodimenzionalni utisak jača i okruženje formirano ispred slike, pa imamo utisak kao da se scena odigrava u stvarnom prostoru. Garantovano putovanje u 896. godinu! Utisak je naravno varljiv, u crtama Arpadovog lika prepoznaje se autoportret samog slikara.

Kružna slika originalno je izložena u Budimpešti, pa je tek sto godina kasnije, 1995. godine preneta u Opustaser, nakon što su je poljski restauratori predivno obnovili.

Izložbe u Rotundi nude mogućnost daljeg vremeplova. Ako izaberemo Promenadu, vratićemo se u svet mađarskih velikih i malih gradova sa prekretnice 19. i 20. veka, ali cilj putovanja kroz vreme može biti još i doba dolaska Mađara ili pak srednji vek. Međutim, ako nas zanima naselje Opustaser u 10. veku, možemo otputovati u vremenu i proviriti u svakodnevnicu nekadašnjih žitelja.

A šta se dešava, ako nam se vremeplov kroz vekove toliko dopao da bi smo najradije ostali ovde? Nomadski park nudi rešenje i za to. U muzejskim pedagoškim radionicama možemo da upoznamo autentičnu jurtu (nomadski Mađari verovatno su živeli u ovakvim okruglim šatorima od čoje) ili trikove streličarstva. Radionice nisu namenjene samo za decu!

U Opustaseru osnovan je 1970. godine skanzen koji priziva atmosferu zamišljenog sela i ruralnog grada regije Del-Alfeld. Šetnja ulicama sa ovde preseljenim starim seoskim kućama, opštinskom zgradom, industrijskim zgradama i zanatskim radionicama, vraća nas u svet nizije 19-20. veka.