Maćaš crkva

Kao prva crkva na Budimu sagrađena je u 13. veku. U ovom remek delu mađarske gotike u srednjem veku i kraljevi su često prisustvovali liturgijama. Popularni naziv dobila je po tome što se ovde venčao kralj Maćaš I, a i njegov grb je pronađen tokom restauracije, iako je zvanično crkva posvećena Uspenju presvete Bogorodice.

Do danas je u relativno dobrom stanju očuvan jedan srednjovekovni detalj, Marijin portal, građen u 14. veku, što je pravo čudo s obzirom na burnu istoriju crkve. Pošto su Turci 1541. zauzeli Budim, preuredili su crkvu u skladu sa svojom verom, pa je zatim funkcionisala kao džamija – najčešće se pominje kao Velika džamija, odnosno Bujuk džamija u istorijskim zapisima.

Nakon ponovnog osvajanja Budima 1686. – kada se cela Evropa udružila da potisne turske osvajače – ponovo je postala katolička crkva, ali sada već u baroknom stilu. Ovde su krunisani Franja Josif I i njegova supruga, kraljica Elizabeta 1867. godine, a Karlo IV, poslednji mađarski kralj i njegova supruga, kraljica Zita 1916. godine. Između ova dva događaja crkva je potpuno preuređena – kao i u slučaju Notre Dama, mađarski arhitekta Friđeš Šulek smatrao je da je idealna forma crkve originalni rano gotski stil – tako je nastala današnja pompezna neogotska varijanta. Bogata ornamentika oslikanih zidova enterijera rađena je po uzoru na otkrivene srednjovekovne detalje, a specijalni emajlirani crepovi krova od keramike proizvedeni su u čuvenoj fabrici porculana Žolnai. Zgrada je ozbiljno oštećena tokom Drugog svetskog rata, krov je izgoreo, lukovi su na više mesta urušeni – radovi na obnovi trajali su sve do 1970-tih godina.

U periodu između 2004. i 2013. crkva je u potpunosti obnovljena i danas, pored sakralne uloge, služi kao dvorana za koncerte ozbiljne muzike i kao popularna turistička atrakcija, a kao deo četvrti Budimske tvrđave ubraja se u budimpeštanske lokalitete svetske baštine. Neposredno do nje nalazi se Halasbašća, Ribarski bastion, takođe delo Friđeša Šuleka – odakle se pruža jedan od najlepših pogleda na grad, naročito na zgradu Parlamenta, na drugoj strani Dunava, a ako je neko željan još veće visine, može da uživa u panorami i sa tornja crkve, otvorenog za posetioce.