Estergom je imao značajnu ulogu u mađarskoj istoriji iz više aspekata: ovde je rođen osnivač države, kralj Sveti Ištvan I, koji je grad podigao na rang nadbiskupije i odredio ga za centar katoličke crkve u Mađarskoj. Naselje na slikovitom predelu okuke Dunava do danas je postalo ne samo crkveni, nego i turistički centar. Jedna od najpopularnijih znamenitosti je bazilika koja se uzdiže na najvišoj tački grada Estergoma. Katedralna crkva građena u klasicističkom stilu sa svojom visinom od 100 metara računa se među najveće bazilike u Evropi, a u Mađarskoj je prva po veličini. Zgrada će vas očarati ne samo spoljnim izgledom, nego i svojom istorijom.
Hiljadugodišnja prošlost
Izgradnja monumentalne katedralne crkve, posvećene Uspenju Presvete Bogorodice i Svetom Adalbertu, trajala je 47 godina, završena je 1869. godine. Međutim, istorija bazilike seže daleko u prošlost: po nekim izvorima u blizini je podignuta prva crkva Mađarske. Originalnu crvu, koja je stajala na mestu bazilike, podigao je kralj Sveti Ištvan, osnivač države, a izgorela je u požaru 1180. godine. Sudbina nije bila naklonjena ni ostalim prethodnicama: u 16. veku, tokom napada Turaka tadašnja crkva je oštećena, a posle pada Estergoma svetilište je srušeno, a zgrada je korišćena kao džamija. Za vreme opsade 1594. godine, kada su pokušali da zauzmu tvrđavu od Turaka, došlo je do eksplozije, koja je skoro u potpunosti uništila crkvu, uspeli su da očuvaju za naredna pokoljenja samo kapelu Bakoc – rastavljena je na 1600 delova i ugrađena u korpus bazilike gde se može razgledati u originalnom obliku. Ni građevinski radovi današnje zgrade nisu išli glatko: izgradnja je više puta prekinuta, tlocrt je više puta izmenjen. Tokom vremena radovima su upravljali 4 nadbiskupa i 4 arhitekte, od kojih su Janoš Pakh i Jožef Hild bili među vrhunskim arhitektima svoga vremena. Franc List je 1856. godine, povodom svečanog osvećenja zgrade komponovao čuvenu Misu solemnis, koju je lično dirigovao prilikom svečanosti. Za vreme Drugog svetskog rata bazilika je doživela težak napad: sručeno je na zgradu 95 granata i bombi, usled čega su oštećeni kolonada i kupola zgrade. Posle obnove građevini je vraćen stari sjaj, a 2005. dobila je i impozantnu svečanu rasvetu. U decembru 2018. mađarska vlada je odlučila da se bazilika u Estergomu obnovi tokom sledeće četiri godine. I pored radova na rekonstrukciji bazilika je otvorena za posetioce.