Treba se vratiti 10 miliona godina unazad da bi se upoznao istorijski početak Ferterakoša: tada je nastao kamen, po kome je postao čuven ovaj lokalitet zajedničke svetske baštine Mađarske i Austrije, odnosno kamenolom na obali jezera Ferte. Na ovom području u to vreme se talasalo Panonsko unutrašnje more, kasnije je taloženjem životinjskih i biljnih fosila u krečnjačkom mulju koje su stvarale krečnjačke crvene alge, nastao specifičan kamen od krečnjaka. Ako se bolje osvrnete, mogli biste na zidovima kamenoloma videti čak i zube ajkule!
Šta krije pećina kamenoloma u Ferterakošu?
U Ferterakošu je krečnjak počeo da se vadi iz kamenoloma 1500-tih godina – od ovog kamena građene su zidine, crkve, biskupske palate, pa čak i kuće, a mesto je proglašeno za istorijski spomenik 1951. godine. U Kamenolomu i Pećinskom pozorištu lokalna prirodna i kulturna blaga možete upoznati u okviru tri programa. Tokom tematske šetnje, koja kreće sa površine poučnom stazom koja je dobila naziv po šibljastoj biljki pasjakovini, imate priliku da upoznate zaštićene biljke i životinje brežuljaka Fertemelek i Nacionalnog parka Ferte-Hanšag, a ako se popnete spiralnim stepenicama na vrh pećine, otvara vam se impresivna panorama na jezero Ferte. Izložba Temapark vodi vas u unutrašnjost pećine gde vam tematske table i projekcije pomažu da upoznate prirodne, petrološke i paleološke vrednosti ovog područja. Među praistorijskim ajkulama, kitovima i delfinima prirodne veličine možete mnogo toga naučiti o nastanku ovog krečnjaka. U mislima možete zaroniti u praistorijsko more, u svet zaista neobičnih morskih nemani. U sali Kamenoloma i klesarstva saznaćete kakvu su opremu i metode koristili naši preci u kamenolomima za vađenje krečnjaka. Program se završava u fantastičnom prostoru Pećinskog pozorišta, koji je kompozitor, dirigent, klavirista Erne Dohnanji još 1937. prepoznao kao odličnu mogućnost: shvatio je da je pećinska sala sa fantastičnom akustikom idealno mesto za predstave na otvorenom. Pećinsko pozorište je osnovao Đerđ Varadi, direktor Narodnog pozorišta u Đeru, a prva predstava održana je ovde u leto 1970. godine. Kamenolom je do danas preuređen u pozorišni prostor, koji može da prihvati 760 gledalaca, opremljen je modernom scenskom tehnikom, kao i komotnim sedištima za gledaoce, koja se čak mogu i grejati.