Živa istorija: očaravajuća Benediktinska opatija u Tihanju

Da biste zaista cenili ovu znamenitost, treba da upoznate – makar najosnovnije – istorijske činjenice. Benediktinski red je prvi sveštenički red hrišćanstva i katoličke crkve (dugo je bio i jedini). Redovnici slede zakone Svetog Benedikta, koji je u 6. veku shvatio da je redovničkoj zajednici potreban sopstveni, jedinstveni pravilnik, prihvatljiv za sve članove zajednice. Benediktinci su uvek smatrali da je njihov zadatak širenje hrišćanske vere i morala, ali su tokom vremena umnogome doprineli i duhovnom razvoju, pružajući podršku religijskoj nauci i crkvenoj literaturi. 

Tihanjsko poluostrvo jedno je od najlepših predela u Mađarskoj. Poluostrvo vulkanskog porekla na severnoj obali Balatona prodire u jezero negde oko naselja Asofe (Aszófő). Ovde je formirano prvo područje pod zaštitom prirode, koje je zatim pripojeno Nacionalnom parku Balaton-felvidek. Pored raznovrsnosti predela zanimljive su i geografske formacije: kao što su na primer vulkanske kupe sa izvorima termalne vode, nastale usled vulkanske aktivnosti, jedinstvene u Evropi.  

Na ulazu u crkvu, koja pripada opatiji, otvara se pogled na blistavi barokni enterijer. Prekrasne slike, detaljno izrađeni oltari, zadivljujući kipovi i robusna galerija sa orguljama sigurno će vam u trenutku oduzeti dah. U to se možete uveriti odmah, praktično iz svoje fotelje: krenite u virtualni 3D obilazak crkve! „Drugo lice“ opatije je iznenađujuće jednostavno: pošto ovde i danas žive kaluđeri, unutrašnjost njihovog samostana je puritanski skromna. 

Ako ste mislili da život redovnika uglavnom prolazi u odmaranju, varate se: ovi redovnici rade kao sveštenici verskih zajednica u okolnim naseljima, organizuju izložbe i koncerte, organizuju duhovne vežbe, predaju u lokalnoj benediktinskoj osnovnoj školi, a čak pripremaju razne čajeve od lekovitog bilja i prave sveće. „Niko nije sposoban za sve, ali je svako sposoban za nešto“ – tvrde redovnici i na taj način pokušavaju svakog člana zajednice da podstaknu da u okviru svojih sposobnosti širi blagovest Jevanđelja. 

Samostan je osnovao kralj Andraš I 1055. godine. Izuzetno je zanimljivo iz kulturno-istorijskog aspekta što je osnivačka povelja najstariji mađarski dokument te vrste, očuvan u originalnom obliku. U latinskom tekstu povelje korišćeni su i mađarski izrazi, tako da je ona ujedno i najstariji zapis na mađarskom jeziku! 

Samostan je mnogo toga pretrpeo tokom vekova. Prve značajne promene usledile su u 16-17. veku u životu opatije: zbog napada Turaka redovnici su praktično nestali iz Tihanja, a u samostan umesto njih uselili su se vojnici. Posle oslobodilačkih ratova samostan je jedno vreme bio u posedu jedne austrijske opatije: tek je 1716. vraćen u mađarske ruke. Zatim je počela obnova crkve i samostana, koja se međutim odužila zbog jednog požara 1763. godine. Nakon toga redovnici su još dva puta: 1786. i 1950. morali da napuste samostan. Benediktinskom redu su tek 1994. vraćene zgrade, a 1996. počela je kompletna obnova da bi do danas Benediktinska opatija u Tihanju ponovo zablistala u punom sjaju.