Dom pamięci Kisjankó Bori Emlékház

Region otrzymał nazwę od mieszkającej tu grupy Węgrów. Bogata kultura haftów mieszkańców Matyó – 200-letnie dziedzictwo Matyó – hafty, stroje i folklor – zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa materialnego i niematerialnego UNESCO w 2012 roku, a w 2013 roku zarejestrowano je w Zbiorze Hungarikum. Nic dziwnego więc w tym, że tutejsi mieszkańcy są bardzo dumni ze swoich skarbów i z przyjemnością pokazują swoje dziedzictwo zwiedzającym! W dzielnicy Hadas oprócz domów Matyó można z bliska zobaczyć fascynujące, kolorowe wzory Matyó: najważniejszym motywem wzornictwa Matyó jest piwonia lub róża Matyó. Hafty na początku pojawiały się tylko na dekoracyjnych pościelach, a później na strojach damskich, męskich i obrusach. Z upływem czasu motywy zostały pomalowane na skrzyniach, talerzach i sztućcach, z których lokalne Muzeum Matyó przedstawia kilka egzemplarzy. 

Najsłynniejszą postacią sztuki ludowej Matyó jest Kis Jankó Bori – można zwiedzić jej dom w najpiękniejszej części miasta, w wyżej wspomnianym centrum miasta Hadas. Dzięki krętym uliczkom, i bielonym, krytym strzechą chatom okolice te oczarowują zwiedzających, cofając ich w czasie o 150-200 lat, pokazują dawne życie w węgierskich miastach rolniczych. Właśnie tu się znajduje dom pani Bori, hafciarki i projektantki wzorów uhonorowanej tytułem Mistrza Sztuki Ludowej, zbudowany około 1850 roku, zachowując do dzisiaj autentyczny charakter architektury ludowej miasta Mezőkövesd. Po wejściu znajdujemy się od razu w przedsionku przed kuchnią. W autentycznej kuchni obok pieca widać ławkę i zajmujący połowę kuchni piec chlebowy. Do jednopokojowego domu należy również spiżarnia. W domu pamięci wyjątkowe rysunki hafciarki Kis Jankó Bori przedstawiają ewolucję stylu sztuki ludowej Matyó: malowanie łóżek i skrzyń stało się z czasem coraz gęściejsze, a po latach 1880 bujna, kolorowa dekoracja kwiatowa niemal całkiem pokrywała meble. Na ścianach ciasno obok siebie obrazy świętych, dawniej zwane po prostu „miedzianymi obrazami świętych” z powodu krawędzi zrobionych z pozłacanego papieru i „różane talerze cynowe”.

W okolicy Domu pamięci Kisjankó Bori znajduje się jeszcze kilka domów pokazujących sztukę ludową: można zwiedzać chatę pierników, chatę malowania mebli, chatę haftowania, a także dom włókiennictwa, dom garncarza, Dom Pamięci Gari Margit, Dom Muzyki i dom emalii ogniowej. Aby jeszcze bardziej zanurzyć się w świecie Matyó, zaleca się wstępnie ustalić termin zwiedzania z mieszkańcami, którzy mogą pokazać fortele zawodów ludowych. Ukoronowaniem wycieczki artystycznej może być świetny, odprężający program wellness: kierunek basen leczniczy i odkryty Zsory!