Sprawdźmy daty!
31 października: data anglosaskiego święta Halloween, obchodzonego w wielu krajach na całym świecie.
1 listopada: chrześcijański Dzień Wszystkich Świętych.
2 listopada: chrześcijański Dzień Zmarłych.
Budapest -5 °C.svg)
Wszystkich Świętych kontra Halloween - kiedy i co świętujemy?
W ostatnich latach Halloween, zapożyczone z kultury anglosaskiej, często za pośrednictwem amerykańskich filmów, podbiło świat. Coraz więcej rodzin i społeczności na Węgrzech przyjmuje zwyczaj rzeźbienia dyń, przebierania się i zbierania słodyczy. Niemniej jednak uroczystość Wszystkich Świętych i obrzędy w Dzień Zmarłych odbywają się równolegle.
Jakie jest pochodzenie tych świąt?
Halloween to skrót od All Hallows' Eve (Wigilia Wszystkich Świętych). Dla Celtów wigilia Wszystkich Świętych oznaczała koniec lata, czas, w którym bydło przenoszono z pastwisk do stajni, a Nowy Rok świętowano, oddając hołd bogu Słońca i Panu Zmarłych.
Dzień Wszystkich Świętych (łac. festum omnium sanctorum) to dzień upamiętniający wszystkie zbawione dusze w Kościele katolickim, podczas gdy protestanci upamiętniają zmarłych. W IV wieku dzień Wszystkich Świętych obchodzony był w pierwszą niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego, tak jak ma to miejsce do dziś w Kościele prawosławnym.
Dzień Zmarłych sięga znacznie dawniejszych czasów. Został on wprowadzony przez opata świętego Odilona z Cluny w 998 roku jako dzień pamięci w domach benedyktyńskich należących do opactwa benedyktynów w Cluny. Od początku XIV wieku tradycja ta została przyjęta przez cały Kościół katolicki.
Jakie tradycje wiążą się z tymi obchodami?
Według celtyckich druidów, Halloween jest jednym z najbardziej magicznych dni w roku, kiedy dusze zmarłych mogą swobodnie poruszać się wśród żywych. W domach gaszono ogniska, aby uniemożliwić duchom przejęcie ciał żywych. Ludzie przebierali się, aby przestraszyć zmarłych. Stąd pochodzi ta tradycja, którą dziś traktujemy z przymrużeniem oka. Zgodnie ze średniowiecznymi podaniami, czarownice i magowie odprawiali swoje rytuały właśnie w tym momencie roku, ponieważ był to dzień, w którym świat duchowy i świat rzeczywisty łączyły się. Od VIII wieku wierzono, że latarnie o zniekształconych rysach chronią podróżnych przed złymi duchami, dlatego dziś przeobraża się dynie w budzące strach twarze. Halloween zadomowiło się w Ameryce w połowie XIX wieku, kiedy to setki tysięcy ludzi wyemigrowały z ogarniętej Wielkim Głodem Irlandii, zabierając ze sobą swoje zwyczaje i legendy. Latarnie były pierwotnie wykonane z rzepy, marchwi lub buraków, a dynie stały się bardziej powszechne, gdy święto rozprzestrzeniło się za Atlantykiem. Dziś Halloween pobudza wyobraźnię dzieci, które przebierają się i chodzą od domu do domu, skandując „przerażające groźby” (trick or treat, czyli cukierek albo psikus), aby zdobyć słodycze. W najdłuższą noc w roku odbywają się również imprezy kostiumowe i parady dla dorosłych, a niektóre miasta i wsie na Węgrzech organizują obecnie konkursy i festiwale robienia dyniowych lampionów.
W Dniu Wszystkich Świętych zwyczajowo sprząta się i dekoruje groby bliskich kwiatami oraz zapala się znicze. Płomień symbolizuje bowiem wieczne światło. Rytuał Kościoła katolickiego polegający na odmawianiu litanii do Wszystkich Świętych i błogosławieniu nowych grobów przy „wielkim krzyżu cmentarnym” jest praktykowany do dziś. W niektórych częściach Węgier dla upamiętnienia zmarłych członków rodziny w tym dniu biją dzwony. W innych regionach dawniej rozdawano żywność biednym, wybierano sędziów i zatrudniano służbę. W niektórych miejscach (takich jak ziemie Celtów) wierzono, że zmarli powstają z grobu tej nocy, więc przygotowywano dla nich rodzinny posiłek i zapalano lampy w każdym pokoju, aby pomóc „zemstom” znaleźć drogę po domu. Według niektórych wierzeń, groby musiały być udekorowane i oświetlone, aby „wyzwolone dusze” mogły znaleźć drogę powrotną do swojego „domu” - nie przeszkadzając żywym. Na Węgrzech Dzień Wszystkich Świętych jest świętem państwowym od 2000 r., a od 2013 r. jest ustawowym świętem religijnym.
W Dniu Zmarłych pierwotnie upamiętnia naszych bliskich zmarłych, naszych bliskich, którzy nie dostąpili jeszcze zbawienia. Osoby, które umarły w łasce Bożej, ale wciąż ciąży im grzech i oczekują kary, muszą zostać oczyszczone przed Bogiem. Dla ludzi, pozostających w świecie żywych, wielką duchową pociechą jest to, że mogą działać poprzez modlitwę, pokutę i Mszę Świętą na rzecz zbawienia dusz [ZK1] swoich bliskich.