Odkryj Budapeszt krok po kroku!

Spacery te zazwyczaj prezentują style architektoniczne lub pokazują budynki mniej znane powszechnie lub rzadko dostępne do zwiedzania oraz przedstawiają ich historię. Albo wręcz przeciwnie, opowiadają ciekawostki o ikonicznych budynkach Budapesztu oraz możecie się dowiedzieć więcej o związanych z nimi wydarzeniach historycznych. Trzy najpopularniejsze tematy spacerów to Secesja, Art Deco i Bauhaus, które można zaobserwować zarówno w willach po stronie Budy, jak i w śródmiejskich domach mieszkalnych. W Párisi Udvar na przykład, możemy jednocześnie zobaczyć dzieła architekta Mihály Pollack, witraży Miksa Róth i dzieła porcelanowe Vilmos Zsolnay w prawdziwym luksusowym otoczeniu. Wyjątkowo dużą popularnością cieszą się również spacery o tematyce industrialnej. Wycieczki te obejmują wszystko, od gazowni w Óbuda, przez podziemne bunkry na terenie przemysłowym w Csepel, browar w Kőbánya i budynki produkcji szampana Törley w Budafok, po suche doki na wyspie Népsziget nad Dunajem. Podobne wycieczki organizowane są również przez organizacje zawodowe, jak np. Centrum Architektury Współczesnej.

Od Palotanegyed (śródmieście) do Zugliget (wzgórza Budy) i części willowej Mátyásföld, wszędzie są ukryte części miasta warte poznania. Obejmuje to również zwiedzanie niezwykle bogatego świata jaskiń znajdujących się pod wzgórzami Budy. Podziemny świat stolicy jest niesamowicie bogaty! Potwierdzają to wycieczki do łaźni i źródeł. Będziecie mogli zakraść się do nieczynnej obecnie łaźni Rácz, a przy odrobinie szczęścia i specjalnym pozwoleniu będziecie mieli okazję odwiedzić zbiornik wody w głębi Wzgórza Gellerta. Możecie odwiedzić kilka tajemniczych, wręcz magicznych ogrodów lub zobaczyć park ogrodu japońskiego w Zugló pełen ciekawostek botanicznych. 

W ramach tych spacerów możecie zwiedzić Körszálló (okrągły hotel) w Budzie, okazałe budynki zapory wodnej Kopaszi gát, przedszkole w domu pasywnym Meséskert lub przyjrzeć się codziennemu życiu wielu nowoczesnych biurowców, w tym Park Atrium (wspólna siedziba Banku ING i Deloitte). Ekskluzywny spacer przeprowadzi Was również po nowym kampusie MOME, uniwersytecie na miarę XXI wieku. Na własnej skórze poczujecie, jak przestrzenie budynków inspirują Was do kreatywności i zbiorowego myślenia, jak również uczących się tu studentów.

Można odwiedzić domy i miejsca urodzenia wielu pisarzy współczesnych i z zeszłego stulecia, czasem wchodząc także do prywatnych domów i pomieszczeń. Od kawiarni znajdujących się w centrum miasta po domki na obrzeżach możemy podążać śladami muz, przypominając sobie czasem cudowne, a czasem bolesne twórcze ścieżki pisarzy. Wśród wzgórz Budy możecie zanurzyć się w świecie nowoczesnej literatury lub odwiedzić domy pisarzy Géza Ottlik, Mihály Babits i Magda Szabó. A w Krisztinaváros, Óbuda i w kawiarniach dzielnicy Pesztu możecie odwiedzić ulubione miejsca pisarzy i poetów z przełomu wieków XIX-XX. Chcielibyście wiedzieć gdzie i jak mieszkali pisarze Krúdy i Jókai, dokąd przechadzał się codziennie rano Lőrinc Szabó albo do której szkoły uczęszczał Pilinszky? Petőfi, Kosztolányi, Móricz, Iván Mándy i Karinthy byli częstymi bywalcami kawiarni i knajpek w Józsefváros. O publicznym i sekretnym życiu Karinthyego i osób należących do czasopisma Nyugat można się najwięcej dowiedzieć w Újbuda, gdzie możecie także podążać śladami słów piosenek Tamás Cseh. Te spacery zapewniają Wam wiele ciekawych wskazówek do interpretacji poszczególnych doświadczeń czytania i twórczości ich autorów.

Tu możecie poznać oficjalną i sekretną historię Budapesztu, od życia rzymskich legionów w Óbuda, poprzez osmańskie zabytki dzielnicy zamkowej w Buda, aż po przestępczych gości dawnych domów publicznych. W cieniach budynków uczestnicy wycieczek mogą poznać informacje o najciekawszych ujawnionych zbrodniach minionych stuleci. Możecie podążać szlakiem różnych epidemii średniowiecza i epoki nowożytnej, w których ofiary zbierały takie choroby, jak dżuma, cholera i syfilis. Na tych wycieczkach możecie również uzyskać informacje o wydarzeniach czasów wojny światowej, okresu socjalizmu państwowego i zanurzyć się w różnych okresach historycznych. Możecie odwiedzić cmentarz przy ulicy Fiumei, cmentarz żydowski przy ulicy Salgótarjáni lub wejrzeć do synagogi w mieszkaniu przy placu Teleki. Na cmentarzu możecie odwiedzić mauzoleum Batthyány, Deák i Kossuth, a także groby wielu wybitnych postaci współczesnej historii Węgier, w tym parcelę ofiar rewolucji 1956 roku. Na wspomnianym cmentarzu żydowskim i w synagodze możecie zapoznać się z żydowskimi zwyczajami pogrzebowymi i arystokracją hebrajskojęzyczną XIX wieku.

Pomniki islamskie

Istnieje możliwość również na ekscytujące etniczne i mistyczne spacery, związane z historią religii. Na rozgrzewkę proponujemy, że zacznijcie od spaceru w parowej łaźni tureckiej w łaźni Király Gyógyfürdő. Następnie zobaczcie pozostałości zbudowanego w 1555 roku dżami paszy Tojgun! Na koniec możecie odkryć miejsca dawnych łaźni, szkół, rynków i sprawdzić jak wyglądało tętniące życie w Víziváros. A w ogrodzie Gül Baby możecie w myślach wybrać się do haremu Sulejmana I i dowiedzieć się dlaczego najdłużej urzędujący pasza Budy otrzymał od sułtana „jedwabny sznurek”.

Dziedzictwo żydowskie

W historycznej dzielnicy żydowskiej Budapesztu każdy dom i ulica ma swoją historię do opowiedzenia. W cieniu znanych na całym świecie synagog przy ulicach Dohány, Rumbach i Kazinczy znajduje się wiele mniejszych, mniej znanych domów modlitwy. Tutaj znajduje się również najstarsza szkoła rabiniczna na świecie, do dziś działająca w miejscu założenia. Czy wiecie, na przykład, że głęboko pod zamkiem królewskim w Budzie ukryta jest pod ziemią tajna dzielnica mieszkalna i synagogi? Wykwalifikowani przewodnicy opowiedzą o tym, jak żydowscy kupcy osiedlili się za dawnymi murami miasta, przedstawiają historię powstania do dziś istniejących wąskich i krętych uliczek. Wskażą symbole ukryte na ścianach domów i w międzyczasie możecie pośledzić jak żyli obok siebie w pokoju Żydzi, chrześcijanie, Ormianie i Grecy oraz pracowici kupcy z próżniaczą cyganerią.

Ożyje zburzony w latach 30-tych XX wieku dom Orczy, jako hałaśliwa atmosfera pierwszego żydowskiego osiedla w Peszt. Ulica Kazinczy obfituje w koszerne restauracje mięsne i mleczne, do jednej z tych możecie spokojnie wstąpić.

Jeśli zaczynasz dzień od kawy, to ta wycieczka jest dla Ciebie. Dziś na każdym kroku można znaleźć kawiarnię rzemieślniczą lub gourmet, ale Budapeszt już na przełomie ubiegłego wieku został nazwany „miastem kawy” przez poetę Dezső Kosztolányi. Nie bez powodu, bo w 1714 roku w centrum miasta została otwarta pierwsza w kraju kawiarnia, której właściciela znamy, a postęp nie zatrzymał się aż do II wojny światowej. Mały bulwar i ulicy w centrum miasta były pełne miejsc podających także małą czarną kawę, w których stałymi gośćmi byli literaci i szachiści. A przechodząc spacerem na stronę Budy możecie zapoznać się z historią barów kawowych, w jaki sposób ten nowoczesny wymysł z początku stulecia stał się z następcy kawiarni główną jednostką obsługową socjalizmu. Zaczynając od kultowego napoju orzeźwiającego Bambi, wstępując do barów kawowych i knajp możecie zbadać co o danej epoce i społeczeństwie może opowiedzieć kultura konsumpcyjna.

Do kawy pasuje ciastko. Dlatego najsłynniejsza cukiernia w Budapeszcie również pozwala rzucić okiem za kulisy. Każdy ma historię związaną z cukiernią Gerbeaud, która jest godnym odpowiednikiem wiedeńskiego Sachera czy paryskiego Ladurée. Ale to nie jedyny gastronomiczny spacer dla osób mających słabość do słodyczy. Podczas wycieczki czekoladowej po Budapeszcie możecie dowiedzieć się po kim czekolada Tibi otrzymała swoją nazwę, a nawet to, z czego zrobione są najfajniejsze bonbonierki czekoladowe miasta. Równie legendarnym miejscem oferującym słodycze jest restauracja Gundel. W tym miejscu słynącym z naleśników wyjdzie na jaw, w jaki sposób młody, przedsiębiorczy bawarski kelner stał się założycielem jednej z najbardziej wpływowych węgierskich dynastii gastronomicznych. Nowoczesna, jednak dbająca o tradycję, a zarazem kosmopolityczna w całości węgierska kuchnia jest dziś tak samo świeża, jak w momencie założenia.

A na wycieczce winiarskiej po centrum miasta dowiemy się, gdzie i jakie wino produkowano kiedyś w Peszt-Buda, jak wzbogacił się słynny piwowar Jakab Proberger, kto sprowadzał do Budapesztu piwo butelkowe i gdzie działała największa piwiarnia w pierwszej połowie XX wieku. Będzie mowa o szampanach Törley, o destylarni alkoholu Mihály Gschwindt, o specjalnych rumach firmy Gottschlig i podczas zwiedzania oczywiście będzie mogli podczas spaceru wstąpić na kilka piw rzemieślniczych (craft). W tym temacie warto wybrać się na jeden z wykładów lub stand-upów z zakresu historii gastronomii Csaba Katona, ponieważ historyk Instytutu Historii Centrum Badań Humanistycznych przywołuje w wyjątkowo zabawny sposób przesiąkniętą również alkoholem historię Budapesztu.