Street food jak nam smakuje

Langosz to płaskie placki upieczone na oleju z miękkiego ciasta chlebowego spożywane same w sobie lub z różnymi dodatkami. Cechą charakterystyczną dobrego węgierskiego langosza jest chrupiący środek i wystarczająco grube ciasto na brzegach, ale dobrze upieczony wszędzie z chrupiącą powierzchnią i sprężystym, miękkim wnętrzem. Oprócz tego ważna jest również odpowiednia ilość dodatków, aby nie był zbyt nasączony lub zbyt pusty. Wszystkie dzieci uwielbiają langosza i jak większość street-foodów, nie da się go zjeść kulturalnie.

Klasyczny langosz przygotowuje się z drożdży rozpuszczonych w ciepłym mleku ze szczyptą cukru, następnie dodaje się mąkę, sól, ciepłą wodę i odrobiny oleju. To ciasto smaży się na bardzo gorącym oleju przez minutę. Może być spożywany sam lub z przeróżnymi dodatkami. Najbardziej popularne wersje to langosz z czosnkiem, serem tartym i ze śmietaną, albo z tym wszystkim razem. Ale oczywiście do tego ciasta można użyć dowolnych dodatków. Podawane są więc także z mięsem, kiełbasą, szynką i grzybami, serem wędzonym, czerwoną cebulą i śmietaną, serem owczym i koperkiem, leczo, bakłażanem, nadziewane szpikiem wieprzowym lub parówką, istnieją także inne wersje ze słodkim twarogiem, dżemem lub cukrem pudrem. Spośród dodatków i nadzień stanowi wyjątek wersja langosza z kapustą. W tym przypadku startą kapustę dodaje się do samego ciasta i razem z nią piecze się langosz. Nie mogliście chyba napotkać tylko wersji podawanej z rybami.

To szybkie danie występuje pod około 70 różnymi nazwami i jest bardzo podobne do langosza, choć podstawowo różni się tym, że jego głównym składnikiem są ziemniaki starte. Dlatego prosta i szybka wersja tych placków zawiera tylko ziemniaki i mąkę, no i oczywiście sól i pieprz, a wersje bardziej wyrafinowane są przygotowywane z dodatkiem cebuli, czosnku, mleka i jajek. Następnie jest smażona tak samo na oleju, jak langosz. Zazwyczaj placki na Węgrzech podaje się ze śmietaną, ale coraz częściej stosują je także, jako dodatek do dań. Najprawdopodobniej nazwa tócsni wywodzi się od słowa tótlángos, podczas gdy najbardziej powszechna nazwa lapcsánka jest zniekształceniem słowackiego słowa „hlebczanka”, odnoszącego się do dwuwymiarowego charakteru potrawy tak samo, jak lapotyka niezależnie od tego. Podobnie powszechna nazwa rösti pochodzi ze Szwajcarii.

Słodką wersją jedzenia ulicznego jest chrupiący na zewnątrz, kruchy w środku kurtoszkołacz. Jest to pas słodkiego ciasta drożdżowego nawinięty na duży walec i pieczona na złoty kolor przy ciągłym obracaniu walca nad ogniem. Proces jest nieco podobny do smażenia mięsa na obracającym się pionowym stojaku do döner kebabu, gyrosa czy shawarmy. Przed pieczeniem ciasto obtacza się w cukrze i polewa gorącym masłem, i w ten sposób cukier na wierzchu ciasta w trakcie pieczenia karmelizuje się i tworzy błyszczącą, chrupiącą skorupkę. Gotowe, jeszcze gorące ciasto obtacza się w cukrze z cynamonem, cukrze waniliowym, kakao w proszku lub w posiekanych na drobno orzechami włoskich, laskowych, ewentualnie w maku. Efektem końcowym jest wyjątkowo smaczny przysmak, którego zapach unosi się daleko. Nazwa węgierska (ciasto kominowe) jest bardzo trafna, bo w środku ciasta rzeczywiście znajduje się taki otwór, jak w kominie. W ten sposób powierzchnia ciasta jest o wiele większa, z wiele większą częścią chrupiącą niż w przypadku tradycyjnego kołacza. Poprzednik kürtőskalács był obecny na Węgrzech już od XVI wieku, ale ciasto w obecnej formie powstało na terenie Siedmiogrodu. Jego popularność sprawiła, że trafił on na listę Hungaricum.

Typowe mięsne węgierskie danie na szybko pochodzi od bodeg sprzedających smażone mięsa i straganów rzeźniczych, w których zawsze można było zjeść kilka smacznych kęsów. Ludzie do dziś chętnie wstępują do tych miejsc, by zjeść dobrą smażoną kiełbasę, kaszankę lub wątrobiankę z kilkoma kiszonymi ogórkami. Są to również miejsca, w których można znaleźć jeden z szlagierów zimy, kocsonya, czyli wieprzowina i warzywa w schłodzonym galarecie z gęstej zupy. Nie jest to oczywiście daniem na szybko biorąc pod uwagę, że jego przygotowanie jest niezwykle czasochłonne, ale jest przenośne i jego spożycie nie wymaga przygotowania. 

Daniem fish and chips Węgrów jest wspomniany wcześniej morszczuk. Jest to jedno z najpopularniejszych dań rybnych na Węgrzech, popularnością prawdopodobnie przewyższające nawet zupę rybną. Ciekawostką tego dania jest to, że morszczuk to morska ryba drapieżna, która oczywiście nie występuje w środowisku naturalnym na Węgrzech.

Repertuar potraw nadających się do spożywania na ulicach bardzo się zmienił w ciągu ostatnich 50 lat. Była to dość wyboista droga od barów mlecznych lat 70-tych przez zimne dania typu "bystro" na wynos w latach 80-tych, aż do dzisiejszych dań wegańskich i „wolnych od wszystkiego”. Dwa dania jednak przetrwały tę przemianę. Főzelék (czyli gotowane warzywa na gęsto) i zupy. Te pierwsze oczywiście nie należą do kategorii street food, ale zupy przeżywają obecnie swój renesans i wśród nich możemy znaleźć takie klasyki, jak zupa pomidorowa z makaronem. Smacznego!